Ik kom er eerlijk voor uit: ik ben niet zo’n held in het zadel. Dat houdt niet in dat ik alleen maar brave paarden rijd die nooit een pas verkeerd zetten, in tegendeel. Ik hou juist van paarden met een eigen mening, maar ze moeten niet heel schrikkerig zijn of ineens vertrekken. Vooral op onbekende paarden voel ik me in het begin niet zo op mijn gemak. Ik ga dan voorover zitten en span de spieren in mijn rug en schouders. Daarvan krijg ik rugpijn. Bovendien voelt een paard heus wel dat je gespannen bent en wordt daar zelf over het algemeen ook niet rustiger van. Dat voorover zitten heeft geen enkele zin, het is slecht voor mij én voor mijn paard. Bovendien geeft die verhoogde spierpanning alleen maar een vals gevoel van veiligheid. Maar van een hardnekkige gewoonte kom je niet zo makkelijk af.

Omdat ik wilde leren om spanning tijdens het rijden kwijt te raken en mijn zit te verbeteren heb ik in het najaar van 2006 meegedaan aan een lesdag Centered Riding, gegeven door Vanda Oosterhuis. Daar leerden we vanalles over de houding van de ruiter. Bijvoorbeeld hoe je zonder extra spierspanning rechtop kan zitten en wat je met ademhaling kan doen. Dat vond ik zo interessant dat ik in 2011 zelf de opleiding tot Centered Riding instructeur heb gevolgd. Daar leerde ik niet alleen lesgeven volgens de basisprincipes van CR, maar ze ook toepassen tijdens het rijden. En het helpt! Omdat ik beter in het zadel zit en merk dat ik rare bewegingen beter kan opvangen voel ik me veel veiliger. Daardoor schiet ik niet meer zo snel in die paniekhouding. Doe ik dat wel dan kan ik mezelf er meestal ook wel weer uit krijgen.

Een voorbeeld uit de praktijk

Hieronder een foto waar ik nogal gespannen was. De situatie? Het waaide vrij hard en ik zat op een paard dat er een paar keer vandoor schoot. Een vriendin zat op deze brave zwarte en wilde wel ruilen, maar het duurde even voordat ik echt los kon laten.

In de stress op een onbekend paard – Vlieland 2010

Bewust ademhalen helpt

Op de foto zie je goed wat er fout gaat: ik zit voorover, mijn schouders zijn gespannen, armen stijf en handen laag. Wat je waarschijnlijk niet kan zien is dat ik hoog in mijn borstkas ademhaal, in plaats van in mijn buik. Als ik iemand in de les heb die er zo op zit dan zou ik adviseren om vanuit je buik te gaan ademen. Probeer het maar eens terwijl je gewoon op een stoel zit. Ga rechtop zitten, met beide voeten plat op de grond. Wat voel je als je vanuit je buik ademhaalt en wat verandert er als je je ademhaling verplaatst naar hoog in je borstkas? Als je je ademhaling hoog hebt wordt je lichaam stijf en kan je minder goed meebewegen met je paard. Die ademhaling moet dus eerst lager. Ga ook in het zadel eens heel bewust een aantal keer heel rustig in en uitademen en je zal merken dat je daar heel anders van gaat zitten. Handen wat hoger en armen in een knik, met je ellebogen losjes aan je zij. Dat zorgt er samen met het lager ademen voor dat je rechterop gaat zitten en de spanning uit je schouders wegvloeit.

Spanning loslaten

Je ziet ook dat ik op de foto veel spanning heb in mijn been en mijn enkel. Mijn voet is een beetje opgetrokken en mijn onderbeen ligt wat te ver naar achter. Het helpt om stukje voor stukje de gewrichten in je lichaam los te laten. Ik begin altijd onderaan: wiebel even met je tenen, ontspan je enkels, schommel even met je onderbenen heen en weer om je kniën te ontspannen en trek beide benen even op en laat ze weer zakken om ook het laatste beetje spanning uit je bovenbeen te halen. Als je je voeten weer in de beugels doet, let er dan op dat je niet je hak uitdrukt. Dat zet namelijk weer spanning op je been. Je benen moeten ontspannen naar beneden hangen, de onderkant van je voeten horizontaal of iets naar beneden.

De onderkant van mijn voet is hier horizontaal – foto uit 2011

Checklist zelf ontspannen in het zadel

Als je zelf eens bang of gespannen bent tijdens het rijden, denk dan eens heel bewust aan je ademhaling. Als je die onder controle hebt en rustig vanuit je buik ademhaalt dan kan je gaan werken aan de ontspanning in je lichaam:

• Tenen, enkels, knieën, hele been
• Nog een keer ademhaling controleren
• Armen ontspannen, een knik in je elleboog en je hoofd rechtop

Dat kan tijdens het halthouden of in stap. Deze stappen doorlopen helpt je ook om de ‘oh jee, zometeen gaat ie’ gedachte te doorbreken. Je denkt even aan iets anders en als je daarmee klaar bent zit je (als het goed is) een stuk relaxter in het zadel. Voor jou fijn en voor je paard ook! Kunnen jullie eindelijk aan het werk!

Hoe reageer jij?

Wat doe jij als je een stressmomentje hebt in het zadel? Blijf je heel erg in je hoofd zitten? Ga je om je heen zoeken naar dingen waar je paard vast van zal schrikken? Zet je je paard extra aan het werk? Of zing je een liedje om te kalmeren? Wat zijn voor jou eigenlijk paniekmomenten?